A importancia do receptor

Unha das diferenzas entre a tradución e a interpretación é a perdurabilidade da tradución, fronte ao efémero da interpretación.

Verba volant, scripta manent.

Na actualidade habería que matizar que as novas tecnoloxías permiten a gravación de interpretacións, e por tanto a súa maior accesibilidade, aínda que o uso que se poida dar a esas gravacións dependerá da natureza do interpretado: pódese reutilizar a interpretación gravada dun discurso para diversos fins, pero non será de tanto interese a dunha conversación informal. Igual que só se tende a escribir o importante, soamente gravaranse os actos de comunicación ou expresión de maior interese. Nese sentido, a gravación e reprodución de sons imita á escritura. Con todo, agora ocuparémonos unicamente do escrito, a tradución.

A permanencia da tradución ten como consecuencia a posibilidade de que múltiples receptores accedan a ela en diferentes lugares e épocas. Por tanto, eses receptores poderán ser completamente diferentes uns doutros; o único que terán necesariamente en común será o coñecemento da lingua de destino e a súa escritura. Entre as características variables están a idade, o sexo, os coñecementos previos sobre o tema tratado pola tradución, a cultura, etc. Dado que estas características poden influír na comprensión do texto (ou mesmo da imaxe) por parte do receptor, sempre será de vital importancia ter en mente a quen vai dirixido o texto (nun principio, xa que é case imposible determinar que tipo de persoa poderá ter acceso a el).

Interpretación rumoreada

Hai varios puntos que se deben considerar en canto ao receptor.

Un deles é a cuestión de se o texto será apropiado para a idade do receptor ao que vai dirixido, o que debe guiar a tradución de literatura infantil, por exemplo. Nos textos destinados a lectores de pouca idade deben evitarse os temas “adultos”, como a morte, as relacións sexuais, a tortura, etc. Incluso algo tan aparentemente inocente como un refrán ou unha frase feita poden levar a preguntas sobre temas non adecuados para os nenos. Por iso é importante fixarse ben en cada palabra traducida. Aí tamén entra en xogo a adaptación, posto que moitos textos conteñen eses temas que se deben evitar; un exemplo son os contos clásicos como A Cincenta, que na súa versión orixinal poden conter detalles macabros.

Outro punto que se debe ter en conta, esta vez en calquera tipo de tradución, son os coñecementos previos do receptor. Non dependerán soamente da idade, senón tamén do seu nivel de educación, os seus intereses, a dispoñibilidade de material sobre o tema… En función dos coñecementos do receptor, haberá datos que podería ser necesario engadir á tradución para conseguir a comprensión do texto. Outras veces as explicacións resultarían redundantes, pois o receptor xa coñecerá o tema o suficiente para entender, por exemplo, o que significa un termo dado. Unha terceira opción ante a aparición de elementos que poderían ser coñecidos ou non é a explicación mediante o contexto: aínda que o receptor non recoñeza un termo, o contexto permitiralle deducir o suficiente para comprender o papel dese elemento no texto.

En ocasións a tradución poderá dirixirse a un grupo de usuarios máis amplo do normal: persoas que falen distintos idiomas ou que teñan diferentes culturas. Por exemplo, algunhas oracións do texto orixinal poderían estar en varios idiomas, co fin de transmitir o máis importante do documento ao maior número posible de persoas. Nestes casos hai que comparar as zonas xeográficas das linguas de orixe e destino para utilizar na medida do posible as linguas máis próximas. Unha delas será case con total seguridade o inglés, que adquiriu na actualidade o papel de lingua de comunicación global. Por iso, se o texto orixinal está en inglés e utilízanse ademais outros idiomas, é necesario lembrar que o texto orixinal inglés tamén debería estar presente na tradución.

Á parte de todo o anterior, debe darse importancia tamén ás expectativas do receptor, tanto en torno ao contido do texto como en torno ao texto en si e a súa función. En canto ao contido, e sobre todo en diferentes culturas, poderían darse casos nos que as experiencias previas do receptor léveno a albergar certos supostos que poidan cambiar a súa interpretación do texto. Por exemplo, se un personaxe dunha narración aparecese perdido no bosque e resignado a comer insectos, para a cultura occidental iso sería unha mostra da fame que está a pasar, mentres que para outras culturas nas que os insectos sexan un alimento corrente, iso sería simplemente unha forma de subsistir. En canto á finalidade do texto, haberá que lembrala para cumprir coas expectativas do receptor, que pode necesitar o texto para orientarse, preparar unha comida, realizar unha compra… En contextos artísticos tamén se poderá xogar con esas expectativas ofrecendo algo completamente diferente, que non será unha tradución usual senón unha adaptación específica que xa non servirá ao propósito orixinal.

En calquera caso, o papel do receptor será sempre fundamental, xa que sen el non existiría a tradución. Poderíase dicir que hai tantas traducións como receptores, posto que cada un asociará as súas propias ideas ao texto ou a imaxe, e ao aumentar cada vez máis o número de posibles receptores grazas ás novas tecnoloxías, as traducións vólvense aínda máis relevantes.

About Sara Novo Carballeira

Naronesa (A Coruña), licenciada en Traducción e Interpretación por la Universidad de Vigo. Traduce del inglés y el alemán al español. Interesada en la localización de videojuegos.

You May Also Like